रसुवाको पर्यटन विकासमा बाटोको समस्या छ

बलराम न्यौपाने ,प्रमुख रसुवा ट्रेक एण्ड एक्स्पीडिसन प्रालि, ठमेल
रसुवा खबर वर्ष १, अंक ७, २०६७ मंसिर ११ गते शनिवार

बि सं २०१८ साल माघ १२ मा रसुवाको भोर्ले गाउँ विकास समिति वडा नं १ मा बाबु गुणानिधि र आमा कुष्णकुमारी न्यौपानेको कोखबाट जन्मेका बलराम न्यौपाने लामो समयदेखि पर्यटन व्यवसायमा संलग्न छन् । विपन्न परिवारमा जन्मेका न्यौपाने ग्रामीणवासीको सेवामा समर्पित छन् । कहिले विभिन्न स्वास्थ्यका समस्याले ग्रसीतहरूको उद्धारका लागि विदेशी चिकित्सकहरू ल्याएर गाउँमा स्वास्थ्य शिविर सञ्चालन गर्न पुग्छन् त कहिले सामूदायिक स्वास्थ्यको विकासमा सहयोग गर्न । अहिले राजधानीको ठमेलमा रसुवा ट्रेक एण्ड एक्सपीडिसन प्रालिका प्रमुखका रूपमा पर्यटन व्यवसाय गर्दै आएका उनी तीन दशकदेखि पर्यटन क्षेत्रमा लागेका हुन् । ज्याला मजदुरीदेखि पर्यटकको झोला बोकेर पोखराबाट यस क्षेत्रमा आकषिर्त भएर लागेका न्यौपानेले संर्घष गरेर सफलता पाईन्छ भन्ने चरितार्थ गरेका छन् । न्यौपानेसँग समग्र पर्यटन क्षेत्रको अवस्थाबारे रसुवा खबर साप्ताहिकले कुराकानी गरेको थियो । प्रस्तुत छ न्यौपाने र रसुवा खबरका लागि हेमनाथ खतिवडाबीच भएको कुराकानीका सार संक्षेप :


र् पर्यटन व्यवसायमा कसरी र कहिलेदेखि प्रवेश गर्नुभयो ?
विगत तीस बर्षेखि म पर्यटन क्षेत्रमा प्रवेश गरेको हुँ ।

दुर्गम जिल्लाका दुःखी, किसान परिवारमा जन्मेकोले गुजारा चलाउनका लागि गाउँका साथीहरूसँग ट्रेकिङ जान थालें । उनीहरूसँग विभिन्न पर्यटकीय स्थलहरूमा भारी बोकेर हिडें, मजदूरीको पनि अनुभव छ । यस क्रममा मैले पोखराको त्यस बेलाको पर्यटन व्यवसाय हेरेर सिक्ने मौका पाँए । पछि पर्यटन व्यवसाय गर्न पुगें ।

रसुवा जस्ता ठाउँहरूमा पर्यटकीय सम्भावनाहरू कत्तिको छ ?
र् पर्यटकीय सम्भावना प्रचुर छ, तर पनि त्यहाँ बाटोको समस्या छ । राजधानीबाट कम दुरी भएर पनि धेरै समय लाग्ने बाटो घुमाउरो छ । राम्चे र मूलखर्कको पहिरोले बषात्मा निकै समस्या उत्पन्न हुने गरेको छ । यसको स्थायी समाधान खोज्नु पर्छ । नेपालको सगरमाथा र अन्नपूर्ण पछि तेस्रो पर्यटकीय गन्तव्य लाङटाङ हो । रसुवामा गोसाइँकुण्ड लगायत थुप्रै पर्यटक आर्कषिर्त हुने स्थलहरू छन्, तर पनि त्यहाँ सोचे जस्तो पर्यटक जान सकेका छैनन् । लाङटाङमा पहिलेको अनुपातमा निकै पर्यटक आउने क्रम बढेको छ । नजिकबाट हिमालमा पुग्ने भएकाले पर्यटकहरू लाङटाङ प्रति आकषिर्त भएका हुन् । छोटो समयमा वा दुई दिनमा लाङटाङ पुग्न सकिन्छ । नेपालमा पदयात्रा गरेर नजिकै छोटो समयमा हिमाल पुगिने अरु ठाउँ छैन । नजिक भएर पनि महंगो भएको पर्यटकहरू गुनासो गर्छन् । यस बाहेक अरु थुप्रै ठाउँ बाटोघाटोको विकास गरेर प्रचार प्रसार गर्न सके अवश्य यहाँको पर्यटन विकास हुन्छ ।

नेपालमा आउने पर्यटकहरूको संख्या कत्तिको बढ्दो छ र कस्ता पर्यटक बढी आउँछन्, यो व्यवसायबाट अर्थतन्त्रमा के फाईदा पुग्छ ?
अहिले नेपालमा आउने पर्यटकको संख्या दिनहुँ बढ्दो छ । नेपालमा आउँने पर्यटक धेरै धनी हुँदैनन् । उनीहरू धेरै रकम खर्च गर्न मात्र आएका हुँदैनन् । उनीहरू विभिन्न तरिकाले नेपालका पर्यटकीय क्षेत्रको भ्रमण गरेर र्फकन्छन् । त्यसैले गाउँ तहदेखि सबै ठाउँमा पर्यटन व्यवसायमा लागेका दाजुभाई दिदी वहिनीहरूमा म लगनशिल भएर ढुक्कले लाग्न आग्रह गर्दछु । उनीहरूलाई राम्रो सुविधा दिनर्ुपर्छ मौसममा राम्रो छ र्।र् इमान्दार र लगनशिल भएर पर्यटन व्यवसाय गरे जीवन चलाउन सकिन्छ, पर्यटन व्यवसायले अर्थतन्त्रको ठूलो भाग लिएको हुन्छ ।

पर्यटन व्यवसायको अझ विकास गर्नका लागि के आवश्यक छ ?
मुख्य कुरा सरसफाई हो । उनीहरूले सफा खोज्छन्, तर हाम्रो मुलुकको राजधानी शहर पनि नमुना सरसफाई युक्त छैन । उनीहरू प्लेनबाट झर्नासाथ दिक्क हुन्छन् । कागजहरू जथाभावी फाल्ने गर्नु भएन । यसले मानव स्वास्थ्यमा पनि असर पार्छ भन्ने वुझनु पर्यो । त्यसमाथि पनि हाम्रोमा सिस्टम् राम्रो छैन । स्वतन्त्र रूपमा पर्यटक आफै ठाउँ रोजेर बस्न पाएका छैनन् । यहाँ तानातान हुन्छ, त्यस्तो हुनु नराम्रो हो । ट्याक्सी डर््राईभरदेखि नै हाम्रो होटलमा जाउँ भनेर बाटोबाटो लैजाने गर्नु भन्दा पनि राम्रो स्वागत सत्कार गर्ने र खानपान वास तथा स्वागत सत्कार राम्रो गर्न सकेमा अझै राम्रो हुन्छ । जसले गर्दा यहाँको प्रचार पर्यटक आफैले गर्छन् ।

बर्षोनी हजारौं विदेशी पर्यटकहरू नेपालको के कुरा प्रति आकषिर्त भएर आउँछन् ?
नेपालमा हाम्रो विभिन्न संस्कृति छ । विभिन्न जातजाती, भाषा, भेषभूषा, फरक फरक हावापानी यहाँको भौगोलिक विषमता, वन, वन्यजन्त, डाडाँकाँडा हरियाली वनपाखा विभिन्न आकर्ष हिमाली दृष्यहरू उनीहरू निकै मन पराउछन् । एक डाडाँबाट अर्को डाडाँ आउछ , त्यस्तै उनीहरू मन पराउँछन् ।

पर्यटक आकषिर्त गर्नका लागि पर्यटन बर्षसन् २०११ को तयारी कसरी भैरहेको छ ?

पर्यटन विकासका लागि नेपाल पर्यटन बोर्ड लगायतका विभिन्न संस्थाहरू विभिन्न नीजि क्षेत्र जस्तै टान, नाटा, नारा जस्ता संस्थाहरूले पनि सक्दो तयारी गरिरहेका छन् । तर हामी सबैले सोच्नु पर्ने बिषय मौसमका बेला होटलहरू यहाँ ठमेल क्षेत्रमा पनि पाईदैन । केहि समय अघि अन्नपूर्ण क्षेत्रमा भिडभाड भयो, लाङटाङमा पनि निकै भिड भएको थियो । त्यसैले बास खाना कसरी व्यवस्थापन गर्ने सोच्नु पर्छ । सरकारले पर्याप्त पूर्वाधारहरूको विकास गर्न सकेको छैन । पर्यटन बर्षघोषणा गर्नुभन्दा अगाडि होटल र रेष्टुरेण्ट पूर्वाधारको विकास गर्नुपर्छ । प्रशस्त तयारी र योजना गर्नु पर्छ । त्यसमा पनि अहिले त्यसै पनि पर्यटक आउने मौसम हो । हामीले राम्रो व्यवस्थापन गर्न सक्नु पर्छ । नत्र राम्रो सन्देश जाँदैन । तर पनि पर्यटन बर्षसन् २०११ राम्ररी सफल हुनेमा म विश्वस्त छु ।

नेपाल सरकारले भर्खर अध्यादेशबाट ल्याएको बजेटले पर्यटन क्षेत्रलाई के कस्तो सम्बोधन गरेको छ ?
पर्यटन क्षेत्रलाई त्यति सम्बोधन गरेको छैन भन्ने गुनासाहरू आएका छन् तर म व्यस्त भएकाले यसमा त्यति अपडेट छैन । नेपाल सरकारले पर्यटनको विकास बिना देशको विकास हुन सक्तैन भन्ने कुरा बुझन आवश्यक छ । पर्यटन व्यवसायीलाई राज्यले राम्रो वातावरण दिन सक्नु पर्छ । अन्यथा नेपालको मुख्य आम्दानीको स्रोत पर्यटन व्यवसाय फस्टाउन सक्तैन ।

सरकारले कस्तो नीति ल्याउन सके पर्यटन व्यवसाय सुध्रिने थियो ?
सरकारले पहिलो कुरा सरसफाईमा ध्यान दिनु पर्यो । देशको पहिलो परिचय हाम्रो राजधानी शहर राम्रो र सफा छैन । यसले गर्दा पर्यटकहरू आउँदैनन् । हप्तौंसम्म राजधानीमा फोहोर उठ्दैन । फोहोरले विभिन्न रोग निम्त्याउँछ सधै नाक नथुनी हिंड्न नसक्ने अवस्था छ । हामीलाई त हाम्रै शहरमा सहजता छैन भने कत्ति विदेशी पर्यटक आउने यो क्रम सधै रही रहन्छ भन्ने छैन । त्यसैले सरसफाईको अलावा सुरक्षा बाटोघाटोको विकास र राम्रो खानपान व्यवस्था राम्रो हुन सकेमा ढुक्क भएर नेपाल आउने विदेशी पर्यटक अहिले भन्दा दोब्बर हुन्छ ।

नेपालमा रहेको राजनीतिक अन्यौलताको बीचमा आयोजना भएको पर्यटन बर्ष२०११ सफल होला त ?
मुख्य कुरा नेपालका सबै राजनीतिक दलहरूले सोचर बन्द हड्ताल गरिदिनु भएन । बन्द हडताल नगर्ने प्रतिबद्धतामा पनि हस्ताक्षर गरेका छन् । त्यसलाई व्यवहारमा उतारेर बन्द हड्ताल भएन भने अवश्य सफल हुन्छ ।

पर्यटन व्यवसायमा अस्वस्थ प्रतिस्पर्धा छ, पर्यटकलाई धम्क्याउने कार्य पनि ठाउँ ठाउँमा भैरहेको छ नि ?
पर्यटन व्यवसाय भनेको यस्तो कुरा हो जुन व्यवसायले नछोएको कमै हुन्छन् । विदेशी पर्यटक नेपाल ओर्ले पछि गाडी, भरिया, होटल, लज व्यवसायदेखि कृषिसम्म सबै क्षेत्रमा यसको असर पर्छ । यसबाट सबैलाई फाईदा पुग्छ त्यसैले सबैले गम्भीर रूपमा सोच्नु पर्छ । पर्यटकको स्वागत गर्नर्ुपर्छ । कहिल्यै कसैले धम्क्याउनु हुन्न ।

जीवनमा मेहनत गरेर केही अविष्मरणीय सन्तुष्टि पाउनुभएको छ ?
र्सवप्रथम त म आफू गरिव परिवारबाट संर्घष गरेर यहाँसम्म आएको छु । बेला बेलामा जिल्लाका गाउँमा विदेशी तथा स्वदेशी डाक्टरहरू लिएर स्वास्थ्य शिविरहरू सञ्चालन गर्न पुगेको छु । मेरो सानो प्रयासले गर्दा कयौं ६० /७० बर्षा बा आमाहरूको स्वास्थ्यका समस्याहरू हर्निया, हाईड्रोसिल र पाठेघर खस्ने जस्ता समस्याको शल्यक्रिया समेत् गरेर निको भएको छ । उनीहरूले मलाई तपाई नै पशुपतिनाथ भनेर हर्षा आशु झारेका छन् । त्यो मेरो लागि सन्तुष्टि मात्र होईन, आत्म गौरवको कुरा हो । म झल्झली त्यही सम्झन्छु । अझै यस्ता उद्धारका कार्यहरू गर्न पाएहुन्थ्यो जस्तो लागिरहन्छ ।

अन्तमा रसुवाबाट प्रकाशित पहिलो रसुवा खबर साप्ताहिक मार्फ के सन्देश दिन चाहनुहुन्छ ?
र्सव प्रथम त पत्रपत्रिका ननिस्कने जिल्ला भनेर चिनिएको जिल्लाबाट पनि रसुवा खबर प्रकाशनको थालनी गर्ने टिमलाई धन्यबाद तथा बधाई छ । हाम्रो जिल्लाबाट पनि पत्रिका प्रकाशनको थालनी भएछ । यो पत्रिका मार्फ जिल्लाबासी सबैलाई पर्यटकलाई माया गर्न र पर्यटन व्यवसायीहरूलाई पनि स्वच्छ प्रतिष्पर्धाको भावनाले अघि बढ्न आग्रह गर्दछु । अन्त्यमा रसुवा खबर मार्फ पर्यटन बर्षसन् २०११ को सफलताको कामना गर्दछु । 'र्'पर्यटकलाई सम्मान गरौं, आफ्नो कला संस्कृतिको संरक्षण गरौं, पर्यटकलाई आकषिर्त गर्न रम्य वातावरण तयार गर्नमा बिशेष ध्यान पुर्याऔं ।''