रसुवाको धनात्मक र ऋणात्मक कलाभित्र दुर्कला

रसुवा खबर वर्ष १ अंक ३३ , २०६८  जेठ १४ गते, शनिबार

विकासको दौडमा कतै सहभागी जस्तो र  कतै असभागी जस्तो देखिएको राजधानीबाट निकट रसुवाले कतै धनात्मक कला बोकेको छ त कतै ऋणात्मक कला । धनात्मक र ऋणात्मक कलाभित्र  रसुवामा  अर्कै खालको कला दुर्कला  पनि छ ।

प्राकृतिक, पर्यटकीय, ऐतिहाँसिक, धार्मिक, भौगोलिक र सांस्कृतिक सम्पदाको महàवले रसुवालाई धनात्मक कला प्रदान गरेको छ । अशिक्षा, बेरोजगार र भू प्रकोपले रसुवालाई ऋणात्मक कला दिएको छ । त्रिशूली, गल्छी, स्याफ्रुवेसी, रसुवागढीसम्मको अन्तर्रास्ट्रिय मार्गले रसुवालीको भाग्यलाई दिशानिर्देश गरिरहँदा रसुवागढीले अझै ऐतिहाँसिक महत्व बोकेको  छ र यो रसुवालीको पहिचान हो  भनेर सबैले भनिरहेका छौं, यसमा सबैको सहमति छ । त्यही सहमतिसँगै हामी कतै रहर र बाध्यताले त कतै लहैलहैले रसुवाको विकासमा सहभागी भइरहेका छौं ।

यसरी अत्यन्त महत्व बोकेको त्यही ऐतिहाँसिक स्थल भनौं या अन्तर्रास्ट्रिय मर्ग रसुवागढी नाकासँग अहिले धनात्मक वा ऋणात्मक भन्दा बेग्लै रूपको दुर्कला जोडिएको छ । यही नाकाले केही दिन अघि  रक्तचन्दनको अवैध व्यापार गर्यो । धनात्मक कलाको हिशावले हेर्दा त यहाँ धेरै धन आर्जन भएको होला, तर धनात्मक वा ऋणात्मक कला जे भएपनि अवैध व्यापारका कारण रसुवामा दुर्कलाले प्रश्रय पाएको छ । र्सवत्र सुरक्षा निकायको बीचबाट जाने अवैध वस्तुले धेरै नगद खर्चेको छ र धेरैको मुखमा बुझो लगाएको छ भनेर र्सवसाधारणले भनिरहेका छन् ।

केही समय अघि जिविसको बजेट र्सार्वजनिक गर्दा सभासद प्रेम तामाङले पनि अहिले भएको दर्ुकलाको सम्भावना बढेको बताएका थिए । सिन्धुपाल्चोकको तातोपानीमा हुने गरेको तस्करको विकल्प रसुवागढी बन्दै गरेको र बन्नु हुँदैन भन्दै यसको विरूद्धमा सञ्चारकर्मीले कलम चलाउन पर्नेमा सभासदको जोडसँगै रसुवा खबरले उक्त दुर्कलाको  सम्पादकीय समेत् लेख्नु पर्यो ।

पहिलेदेखि नै रक्तचन्दन जस्तो अवैध मानिएको वस्तुको चोरी पैठारी हुने गरेको थियो यहाँबाट । केही वर्षघि रक्तचन्दन ट्रकका ट्रक खोसिएको पनि थियो तर आजभोलि खोस्ने मान्छेहरू कता गए - सायद उनीहरू पनि कतै नगद नारायणको लेनदेनमा त सहभागी भएनन् ?

अवैध व्यापार कसरी हुन्छ भन्ने कुरामा सबैले शंका गर्छन् । रसुवाको यात्रामा आएका सबैले यसको महसुस गर्छन् । सवारी साधनको अपर्याप्तता रहेको कारण हामीहरू डरलाग्दा भीर पहरामा कठिनपूर्ण बसको छतमा यात्रा गरिरहेका छौं । जति कठिन भएपनि सुरक्षाकर्मीको अगाडि छतबाट ओर्लेर हामीले सभ्यता देखाइरहेका पनि छौं । राज्यको कानूनलाई मानेका हौं कि सुरक्षाकर्मीको आज्ञालाई मानेका हौं अथवा यी दुबै हो भन्न पनि सकिन्छ । अर्कोतिरबाट हेर्दा सुरक्षाकर्मीले जिम्मेवारी पुरा गरेका हुन् पनि भन्न सकिन्छ । बसको छतबाट जसरी यात्रुहरू ओरालिन्छन् , त्यसरी नै रक्तचन्दनका ठेउकाहरू किन ओरालिदैनन् - यो गम्भीर प्रश्न सुरक्षाकर्मीलाई जनताले गरिरहेका छन् ।

बसमा यात्रा गरेका यात्रुहरूले बोकेको हातेझोला पनि खोलेर हेर्छन्  सुरक्षाकर्मीहरू । आफ्नो नियमित काममा हिंडेका कुनाकन्दराका सामान्य मान्छेहरूले सानो झोलामा के ल्याएको छ भनेर सुरक्षार्थ खटिएका सुरक्षाकर्मीले थाहा पाउँछन्, तर ट्रकमा आएको  ६ टन रक्तचन्दनका ठेउकाहरू सुरक्षाकर्मीले देखेनन् । हुन त देख्नलाई पनि माथिको आदेश आउनु पर्ने होला । सुरक्षाकर्मीलाई प्रश्न गरे 'यात्रुलाई ओराल भने ओराल्यौं, तर रक्त चन्दन ओराल्न भनेका छैनन् त्यसैले ओरालेनौं' भन्न बेर लाउदैनन् कि जस्तो लाग्छ यो पंक्तिकारलाई ।  चोरी निकासीका मामलामा सुरक्षाका प्रमुखहरू आफैं मुछिएका छन् भन्ने आरोप हिजोदेखि लाग्दै आएको छ । भारतको रक्तचन्दन मात्र नभई रसुवाकै धूपीलगायतका बहुमूल्य वन पैदावार चोरी पैठारीमा जिम्मेवार निकायको नै संलग्नता हुने गरेको समाचार पनि पढ्न पाएका छौं । त्यस्तै व्यवहारका कारण हुन सक्छ आज रसुवागढी नाकाले रसुवालीको भाग्य चम्किलो हैन धमिलो बनाएको छ ।

यस्तो भयो भनेर भन्नुभन्दा पनि अब कसरी रोक्ने भन्ने विषय महत्वपूर्ण रहेको छ । हुन त हिजोको कार्यको सम्पादन मापन गर्न नसके विकासको कुनै पनि चुरो चुम्न सकिदैन । सुरक्षाकर्मी र प्रशासनिक निकायको सहयोग विना अवैध व्यापार गर्न पनि सक्दैन र रोक्न पनि सकिदैन । देश र जनतालाई सुरक्षा दिन खटिएका सुरक्षाकर्मी वा तिनका निकायबाट जिम्मेवारीपर्ूवक वा देशले दिएको कार्यभार पुरा गर्न नसक्दा नै यी र यस्ता खालका अवैध क्रियाकलाप हुन्छन् । त्यसैले यात्रुलाई छतबाट ओराल्नुभन्दा पनि अवैध व्यापार रोक्न सुरक्षा निकाय तत्पर रहनुपर्र्छ । फेरि अन्यथा नहोस् बसबाट ओराल्न मिल्दैन भनिएको भने हैन ।

तस्कर जहाँको मान्छेले गरेपनि रोक्नको लागि मुख्य केन्द्र रसुवामा छ । कुन् र कहाँको तस्करले अवैधानिक तवरले कार्य गर्यो भन्दापनि अवैधानिक वस्तुको आयात निर्यात नरोकेर सुरक्षा निकायले झन तस्कर गरेको छ । जडिबुटीजन्य वन पैदावारको संरक्षण वा जैविक विविधता संरक्षणको नारा लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जले लगाइरहँदा रक्तचन्दनलगायतका स्थानीय वा बाहृय अवैध काठ व्यापारलाई रोक्न चासो किन देखाउँदैन त - निकुञ्ज, वन कार्यालय, जिल्ला प्रशासन कार्यालय, प्रहरी कार्यालयलगायतका निकायहरू जिम्मेवार भएमा तस्कर रोक्न सकिन्छ । तस्करभन्दा पनि रोक्नको लागि खटिएका निकायले नरोक्नु ती निकायहरू 'खबरभित्रको खबर' भनेझैं 'तस्करभित्रको तस्कर' हुन् । एकातिर जनता अन्याय भएको तर प्रशासन र सुरक्षा निकायले चासो नदिएको भनिरहँदा र अर्कोतिर सबैको मिलेमतोमा अवैध व्यापार भयो भनिरहँदा जिम्मेवार निकायले रोकथामका लागि कडाई नगर्नु वा उत्तर समेत् नदिनु बिडम्बना हो ।


Spinning arrow Spinning arrow Spinning arrow Spinning arrow Spinning arrow Spinning arrow Spinning arrow Spinning arrow Spinning arrow Spinning arrow Spinning arrow Spinning arrow

Followers

साताको चर्चित

Rasuwa Profile

महिनाको चर्चित

Total Visitor

Prem Prasad Paudel, Rasuwa. Powered by Blogger.
Blogger Template by Basnetg.com