रसुवा खबर वर्ष१, अंक १५, २०६७ साल माघ ८ गते शनिबार
नेपाल पर्यटन वर्ष२०११ ले देशलाई पर्यटकीय विकास र प्रवर्द्धनको गोरेटोमा डोहोर्याई रहेको छ । नेपालका विभिन्न पर्यटकीय स्थलहरूमा पर्यटकीय गतिविधि सञ्चालन भईरहेका हामीले सुनेका छौं । विभिन्न घरेलु हस्तकला, संस्कृति, व्यावसाय तथा पर्यटकीय स्थल र सम्पदाहरूको प्रवर्द्धन भईरहेको पनि हामीले सुनेका छौं । रसुवामा पर्यटन प्रवर्द्धन र विकासका लागि रसुवालीले गर्नुपर्ने धेरै गतिविधिहरू छन् । यहाँका सम्पदाहरूको प्रचार प्रसार र विकास गर्न जिल्लास्तरीय समिति बनेको छ । सो समितिले पर्यटन वर्ष२०११ मा रसुवामा ३० हजार पर्यटक भित्र्याउने लक्ष्य राखेको छ । रसुवाको पर्यटन विकासका लागि र्सबप्रथम नेपाल पर्यटन बोर्डको ध्यानाकर्षा हुनु आवश्यक छ । तर पर्यटन बोर्ड र रसुवाका पर्यटन व्यावसायी बीचको दूरी ज्यादै टाढा रहेको छ । पर्यटन बोर्डको मुख्यालयबाट रसुवा आसपासमा नै भएपनि यी दुई बीच सामञ्जस्य हुन कुन दिन आउनु पर्ने हो, त्यो थाहा छैन । रसुवाबाट राजधानी झरेका विकासे नेताहरू पर्यटन बोर्डको दैलो टेक्न नसक्नु नै यो दुर्दशा हो भन्ने अड्कल गर्न सकिन्छ ।
रसुवामा पर्यटकको आवागमन हुन थालेपछि सरदर १० हजार पर्यटक वर्षोनी भित्रिरहेका छन् । पर्यटकहरू रसुवामा लामो समय रहनको लागि पर्याप्त पर्यटकीय स्थलहरू छन्, केबल प्रवर्द्धन र विकासको अभाव छ । केही समय अघि धुन्चेस्थित 'लाङटाङ क्षेत्र संरक्षण सरोकार समाज' ले पर्यटन वर्षसन् २०११ का सर्न्दर्भमा कार्यक्रम आयोजना गरेको थियो । सायद त्यो नै पहिलो आवाज थियो, रसुवाको सर्न्दर्भमा । त्यतिखेर कार्यक्रममा सहभागी हुने सरोकारवालाहरूले पर्यटकहरू धुन्चेमा नबस्ने, टीआरपीएपीले राखेको बोर्ड हेरेर सिधै स्याप|mुवेसी नै जाने गरेको गुनासो गरेका थिए । सो बोर्ड नै धुन्चेबाट पर्यटक स्याफ्रुवेसी पुर्याउने माध्यम बनिरहेको आभाष उनीहरूले गरेका थिए । तर सँगै धुन्चेको विशेषता झल्कने अर्को बोर्ड पनि राखिएको भए पर्यटकहरू एकरात त्यहाँ बस्थे, त्यसको कुनै प्रारूप तयार गर्न सकिएको छैन । लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जमा दुर्लभ वन्यजन्तु र वनपस्ति छन् भनेर भनिएको छ । तर त्यसको संग्रह छैन । त्यस्तो एउटा संग्रह भएको भए अवश्य नै पर्यटकहरू धुन्चेमा अलमलिने माध्यम बन्ने थियो । लाङटाङ क्षेत्र संरक्षण सरोकार समाज, धुन्चेले सुरूवात गरेको 'गोसाइँकुण्ड सूचना केन्द्र' को दीगो व्यवस्थापन गर्न सकेमा पर्यटकीय विकासकोर् इट्टा थपिने छ ।
अर्को रसुवा तामाङ संस्कृतिका अपार भण्डारभित्र रहेको छ । केही वर्षअघि हामी घोडेपानीमा पुगेका थियौं । घोडेपानी पछिको अर्को गन्तव्य टाडापानी थियो । गुरूङ बस्तीले ढाकेको उक्त क्षेत्रमा विजुली वत्तीको पहुँच थिएन । त्यहाँ हामीले पर्यटकीय विकासको एउटा आधार पायौं । होटल हिमालयमा सबै दिन बेलुकी सांस्कृतिक कार्यक्रम हुने गरेको रहेछ । सो सांस्कृतिक कार्यक्रमको लक्ष्य विजुली वत्ती व्यवस्था गर्नको लागि सहयोग संकलन गर्ने थियो । दिनहुँ सबै होटलमा बस्ने पर्यटकसहित नेपाली गाईड र भरियाहरू आउने गरेका रहेछन् । आमा समूहले गर्ने गरेको उक्त अभियानको निरन्तरता आजभोली छ या छैन, हामी लामो समयदेखि त्यहाँ पुगेका छैनौं ।
अन्नपूर्ण पदयात्राको एक गन्तव्यमा देखिएको उक्त दृश्य रसुवाका धेरै बस्तीहरूमा गर्न सकिन्छ । यूएनडीपीको टीआरपीएपी कार्यक्रम सञ्चालन भएपछि रसुवाको गतलाङलगायतका बस्तीमा संस्कृति देखाउने चलनको विकास भएको छ । एकातिर हाम्रो संस्कृतिको संरक्षण तथा प्रवर्द्धन हुने अर्कोतिर पर्यटक सम्बन्धित बस्तीमा एकदिन भने पनि राख्ने वातावरण बन्ने थियो । हामीले भन्ने गरेका छौं - रसुवा पर्यटकीय तेस्रो गन्तव्य हो । यहाँ धेरै आधारहरू छन् तर पूर्धावार छैन । अन्य पर्यटकीय गन्तव्यभन्दा रसुवाको गन्तव्य राजधानीबाट नजिक रहेको छ । थोरै समय हुनेको लागि पनि रमाईलो गन्तव्य रसुवा हो ।
प्रचार प्रसार र संरक्षणको अभावमा रसुवाको पर्यटकीय सम्भावना लुकिरहेको छ । रसुवाको तामाङ सेलो, तामाङ संस्कृति र सोह्रौं, सत्रौं शताव्दीदेखिको लोकप्रिय बालुन नाँच, छत्रनाँच, गुरूङहरूको मारूनी नाँच आदिमा पर्यटकको मनलाई लोभ्याउन सक्ने दृश्य छ । त्यसैले यस्ता सम्पदाको प्रचार, प्रसार र प्रदर्शन गर्न सके पर्यटकीय विकासको एउटा आधार निर्माण हुने थियो । यसमा संस्कृत्रि्रेमी, रसुवाली पर्यटन व्यावसायी, राजनीतिक दल र नेपाल पर्यटन बोर्डको हातेमालो हुनु अपरिहार्य छ ।
तामाङ संस्कृति, रीतिरिवाज र कला आज पनि संरक्षित अवस्थामा छ तर ब्राम्हण वा अन्य जातीमा रहेका संस्कृति र कला क्रमशः लोप हुने अवस्थामा छन् । तामाङ सम्पदाको संरक्षणमा युवाहरूको सकृय सहभागिता रहेको पाईन्छ भने अन्य जाती वा ब्राम्हण जातीको संस्कृति बालुन, भजन वा छत्र नाँच हराउँदै जान लागेका छन् । खासगरि हिन्दुहरूको संस्कृतिलाई सामन्ती र पुरातनवादको संज्ञा दिने गरेको पाईन्छ । युवाहरूमा संस्कृति संरक्षणको चासो छैन । अहिले प्रौढ अवस्थामा रहेका पुस्ताको देहवसानपछि हिन्दुहरूको संस्कृति ठप्प हुने अनुमान गर्न सकिन्छ । पुर्खाले मानेका संस्कृति कस्तो थियो भन्ने अनुमान आगामी पुस्ताले गर्न पाउलान् कि नपाउलान्, त्यो चिन्तनीय छ । तर आजभोली देखिएका संस्कृतिका दृश्यहरू बिलाउन नपाउँदै डकुमेन्ट्रीको रूपमा संरक्षण गर्न सके पक्कै पनि भोलीका लागि अध्ययन सामग्रीको रूपमा सुरक्षित गर्न सकिनेमा विश्वासको वातावरण सिर्जना गरौं ।
रसुवामा पर्यटकको आवागमन हुन थालेपछि सरदर १० हजार पर्यटक वर्षोनी भित्रिरहेका छन् । पर्यटकहरू रसुवामा लामो समय रहनको लागि पर्याप्त पर्यटकीय स्थलहरू छन्, केबल प्रवर्द्धन र विकासको अभाव छ । केही समय अघि धुन्चेस्थित 'लाङटाङ क्षेत्र संरक्षण सरोकार समाज' ले पर्यटन वर्षसन् २०११ का सर्न्दर्भमा कार्यक्रम आयोजना गरेको थियो । सायद त्यो नै पहिलो आवाज थियो, रसुवाको सर्न्दर्भमा । त्यतिखेर कार्यक्रममा सहभागी हुने सरोकारवालाहरूले पर्यटकहरू धुन्चेमा नबस्ने, टीआरपीएपीले राखेको बोर्ड हेरेर सिधै स्याप|mुवेसी नै जाने गरेको गुनासो गरेका थिए । सो बोर्ड नै धुन्चेबाट पर्यटक स्याफ्रुवेसी पुर्याउने माध्यम बनिरहेको आभाष उनीहरूले गरेका थिए । तर सँगै धुन्चेको विशेषता झल्कने अर्को बोर्ड पनि राखिएको भए पर्यटकहरू एकरात त्यहाँ बस्थे, त्यसको कुनै प्रारूप तयार गर्न सकिएको छैन । लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जमा दुर्लभ वन्यजन्तु र वनपस्ति छन् भनेर भनिएको छ । तर त्यसको संग्रह छैन । त्यस्तो एउटा संग्रह भएको भए अवश्य नै पर्यटकहरू धुन्चेमा अलमलिने माध्यम बन्ने थियो । लाङटाङ क्षेत्र संरक्षण सरोकार समाज, धुन्चेले सुरूवात गरेको 'गोसाइँकुण्ड सूचना केन्द्र' को दीगो व्यवस्थापन गर्न सकेमा पर्यटकीय विकासकोर् इट्टा थपिने छ ।
अन्नपूर्ण पदयात्राको एक गन्तव्यमा देखिएको उक्त दृश्य रसुवाका धेरै बस्तीहरूमा गर्न सकिन्छ । यूएनडीपीको टीआरपीएपी कार्यक्रम सञ्चालन भएपछि रसुवाको गतलाङलगायतका बस्तीमा संस्कृति देखाउने चलनको विकास भएको छ । एकातिर हाम्रो संस्कृतिको संरक्षण तथा प्रवर्द्धन हुने अर्कोतिर पर्यटक सम्बन्धित बस्तीमा एकदिन भने पनि राख्ने वातावरण बन्ने थियो । हामीले भन्ने गरेका छौं - रसुवा पर्यटकीय तेस्रो गन्तव्य हो । यहाँ धेरै आधारहरू छन् तर पूर्धावार छैन । अन्य पर्यटकीय गन्तव्यभन्दा रसुवाको गन्तव्य राजधानीबाट नजिक रहेको छ । थोरै समय हुनेको लागि पनि रमाईलो गन्तव्य रसुवा हो ।
तामाङ संस्कृति, रीतिरिवाज र कला आज पनि संरक्षित अवस्थामा छ तर ब्राम्हण वा अन्य जातीमा रहेका संस्कृति र कला क्रमशः लोप हुने अवस्थामा छन् । तामाङ सम्पदाको संरक्षणमा युवाहरूको सकृय सहभागिता रहेको पाईन्छ भने अन्य जाती वा ब्राम्हण जातीको संस्कृति बालुन, भजन वा छत्र नाँच हराउँदै जान लागेका छन् । खासगरि हिन्दुहरूको संस्कृतिलाई सामन्ती र पुरातनवादको संज्ञा दिने गरेको पाईन्छ । युवाहरूमा संस्कृति संरक्षणको चासो छैन । अहिले प्रौढ अवस्थामा रहेका पुस्ताको देहवसानपछि हिन्दुहरूको संस्कृति ठप्प हुने अनुमान गर्न सकिन्छ । पुर्खाले मानेका संस्कृति कस्तो थियो भन्ने अनुमान आगामी पुस्ताले गर्न पाउलान् कि नपाउलान्, त्यो चिन्तनीय छ । तर आजभोली देखिएका संस्कृतिका दृश्यहरू बिलाउन नपाउँदै डकुमेन्ट्रीको रूपमा संरक्षण गर्न सके पक्कै पनि भोलीका लागि अध्ययन सामग्रीको रूपमा सुरक्षित गर्न सकिनेमा विश्वासको वातावरण सिर्जना गरौं ।
http://www.teampromote.com/page/31lx31yj
0 Comments